Home »

Nửa kia trong mỗi con người

31 thg 3, 2008



Ngày mới ra trường tôi cũng đinh ninh hễ chẩn đoán đúng, hễ có thuốc tốt thì chữa được bệnh. Nhưng để rồi sau 30 năm lăn lộn trong nghề thầy thuốc chỉ càng lúc càng thấm thía với bốn tiếng "lực bất tòng tâm". 

Tôi ngày ấy, cũng như nhiều đồng nghiệp hôm nay vừa mới bước xuống cuộc đời, cứ tưởng như có thể bật sáng mọi góc tối của bệnh tật với ngọn đuốc khoa học. Thực tế lại không đơn giản như thế vì nào theo đúng trình tự của bài giảng ở trường đại học. Càng lâu năm trong nghề thầy thuốc càng không mong gì hơn là gom được chút tia sáng le lói ở cuối đường thăm thẳm của tri thức y học. 

Những người theo học nghề thuốc bao giờ cũng có khuynh hướng đặt nặng giá trị vào tiêu chuẩn thực nghiệm với định kiến chỉ tin điều đã thử, chỉ áp dụng điều đã học. Không sai, vì y học là khoa học của chính xác, từ chẩn đoán cho đến tiên lượng. 

Bằng chứng là thầy thuốc thường dựa vào liều lượng tính trên miligam, hay thậm chí nhỏ hơn nữa khi cho thuốc. Nay lại có thêm sự hỗ trợ của phương tiện kỹ thuật cao cấp, từ chụp hình cắt lát cho đến nội soi, thầy thuốc làm sao tránh khỏi phân tâm trước màn hình của máy vi tính có độ phân giải càng lúc càng rõ hơn ban ngày.

Đúng là thầy thuốc không lầm, từ cơ sở lý luận cho đến phương pháp thực hiện. Nhưng nghe rồi sao vẫn còn điểm nào đó không thông, nếu chịu khó đặt mình vào góc nhìn của... người bệnh! Cứ như chuyện thần tiên với đoạn kết không có hậu, với hoàng tử giã từ công chúa thay vì tay trong tay về làm đám cưới! 

Bằng chứng là phòng đợi vẫn đông nghẹt bệnh nhân! Một nền y tế, cho dù viện cớ gì đi nữa, vẫn khó có thể tự hào với thành tích vì bệnh viện quá tải hay số người nhiễm bệnh cao hơn năm ngoái! Đây không là lời phê bình vì ở nước khác cũng vậy. Nhưng tại sao lại thế khi ngành y đang tự hào về những bước tiến nhảy vọt?

Như hình với bóng

Rất có thể vì thầy thuốc thời nay do quá bận rộn với bàn phím điều hành của máy kỹ thuật số, nên thường bỏ sót một chi tiết quan trọng trong tiến trình suy luận. Đó là người bệnh! Bệnh nhân khác xa với một tập thể tế bào chồng xếp lên nhau và vận hành dưới ảnh hưởng của hệ thần kinh, nội tiết, tuần hoàn, tiêu hóa... như thầy thuốc đã học nhiều năm trên ghế nhà trường. 

Phía sau, bên cạnh, xung quanh mỗi người bệnh rõ ràng lúc nào đó có chiếc bóng tư duy tuy khi mờ khi tỏ, nhưng bao trùm người bệnh. Hình với bóng tuy hai mà một. Đúng là không hình sao có bóng. Nhưng trong nhiều trường hợp, tùy theo góc độ của nguồn sáng, bóng lại lớn, lại rõ hơn hình. Đó chính là nguyên nhân nhiều bệnh chứng diễn tiến phức tạp vô cùng cho dù đúng thầy chuyên khoa, mặc dù đúng thuốc đặc hiệu, nếu trong cơ chế bệnh lý có thêm bàn tay phá hoại ngấm ngầm của yếu tố tâm lý. 

Đó cũng chính là lý do ngành tâm lý học cần được phát triển song song với tất cả chuyên khoa của nghề làm thuốc như ở nhiều nước khác. Nếu tưởng thầy thuốc quen động dao động kéo trong phòng mổ, không cần hiểu đến tâm tình, cảm xúc của người bệnh thì lầm. Vết mổ dù có vụng về đến đâu vẫn có thể lành. Nhưng vết thương trong lòng thường khi khó lành cho dù năm tháng có phôi pha.

Không thể làm ngơ

Đã nhiều năm lắm rồi, chỉ nói riêng ở nước ta, bệnh tâm thể, nghĩa là bệnh biểu lộ với triệu chứng vật thể nhưng do nguyên nhân tâm thần, không được chú trọng đúng mức. Đó là điều phải chấp nhận vì bối cảnh của nền y tế không giản đơn trong một nước đang phát triển, khi thầy thuốc phải tất bật lo toan trăm bề vì mối đe dọa của bệnh cấp tính, của bệnh bội nhiễm. Hoàn cảnh đó nay đã thay đổi song song với đà phát triển về kinh tế, văn hóa, xã hội... khiến thầy thuốc trong nước bất ngờ đối đầu với cục diện mới, với những căn bệnh mang tên thời đại, với nhiều bệnh chứng nghiêm trọng gắn liền với biến động tâm lý của người bệnh. 

Đã đến lúc nhà điều trị không thể cúi xuống toa thuốc quá sớm, mà nhìn người bệnh lâu hơn, nghe người bệnh kỹ hơn để nhận ra nửa kia của người bệnh. Đó là một nửa rất mông lung, rất phức tạp nhưng là một nửa không thể tách rời trong mỗi người bệnh, nếu thầy thuốc chịu khó quan sát người bệnh như một tổng thể cá biệt. 

Thầy thuốc, theo trường phái lý luận nào cũng thế, hiện nay không còn có thể quay đầu nhắm mắt bịt tai trước một sự thật không thể chối cãi. Liệu pháp, dù dưới bất cứ hình thức nào, dù vì bất kỳ mục tiêu nào, chắc chắn xa rời tính toàn diện, nghĩa là không thể hiệu quả như mong muốn, nếu nhà điều trị vô tình hay cố ý bỏ quên nửa kia của người bệnh. Không thể sót được trừ khi thầy thuốc tự đánh lừa bằng cách chối bỏ chính nửa kia của thầy thuốc.

Trầm cảm thuộc nhóm bệnh đáng lo nhất

Tổ chức Y tế thế giới ắt hẳn phải có lý do chính đáng khi báo động về bệnh trầm cảm, xếp loại căn bệnh này vào nhóm đáng lo nhất của nền y tế trong thế kỷ 21. 

Thế thì ở nước mình có nhiều người trầm uất hay không? Độc giả thừa sức tìm câu trả lời nếu chịu khó nhìn quanh, hay thậm chí nhìn lại chính mình! Bệnh tim vì stress, tiểu đường do căng thẳng thần kinh, dị ứng vì phân liệt cá tính, béo phì vì buồn chán... và còn nhiều nữa đã từ lâu không còn là đề tài nghiên cứu mà là thực tế nóng bỏng. 

Đáng lo hơn nhiều là nhiều loại bệnh tâm thể không dễ chữa của trẻ con, mầm non của đất nước, vì cha mẹ phải bươn chải trong dòng đời nghiệt ngã của cuộc sống.

(VNDOC 's Blog - Theo TT)
My World Visitor Profile Map
Tags: , ,

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét