Home »

Khi trẻ nói cà lăm

21 thg 3, 2008



Dạy trẻ tập nói tại Trường giáo dục chuyên biệt Anh Minh, TP.HCM 

Bạn H.A., 15 tuổi, đang là nam sinh lớp 10 tại Biên Hòa, đến khám tại Trung tâm tham vấn tâm lý, Bệnh viện Tâm thần T.Ư 2 vì nói lắp (cà lăm) gần năm năm nay. 

Việc nói lắp làm bạn H.A. rất khó khăn trong cuộc sống hằng ngày, đặc biệt là giao tiếp với người xung quanh, đôi khi bị bạn bè chế nhạo… Điều đó làm bạn đau khổ, xa lánh mọi người và rơi vào tâm trạng tự ti, mất niềm tin.

Triệu chứng nói lắp xuất hiện ở bạn cách đây năm năm, khi còn là cậu học sinh lớp 6. Trong một lần lên trả bài cho thầy giáo, dù đã chuẩn bị khá kỹ nhưng do quá hồi hộp và lo lắng, bạn đã không thể trả lời câu hỏi mà thầy đưa ra. Lần trả bài đó làm bạn bị ám ảnh, sợ hãi và bắt đầu nói lắp.

Nói lắp là một rối loạn chức năng của diễn đạt lời ảnh hưởng đến lưu lượng và nhịp nói. Nói lắp liên quan đến sự có mặt của một người đối thoại và như vậy phải xem trước hết là một rối loạn giao tiếp bằng lời. Theo các tài liệu, tần số nói lắp trong dân cư ước tính 1%, tuổi xuất hiện: trước 5 tuổi chiếm 50%, trước 8-10 tuổi khoảng 1%, đôi khi nói lắp có thể xuất hiện ở lứa tuổi thanh thiếu niên. 

Nói lắp vì sợ

Căn cứ cơ chế phát sinh thì thường có nói lắp sinh lý và nói lắp do căn nguyên tâm lý. Nói lắp sinh lý là do sự căng thẳng co thắt hoặc trương lực, ở chỗ cường độ các rối loạn và không mất đi sau sáu tháng khởi phát. Có khoảng 80% trường hợp sẽ khỏi hẳn và không phải bao giờ cũng cần đi khám. Tuy vậy có thể tiến triển tới nói lắp kéo dài.

Nói lắp do căn nguyên tâm lý thường xuất hiện khoảng 5-6 tuổi hoặc muộn hơn. Đó là các chấn thương tình cảm quan trọng (nói lắp khi đó có thể sau một giai đoạn câm), một cảm giác mạnh hoặc sợ hãi, những đảo lộn lớn trong gia đình. Bên cạnh, nói lắp còn do những rối loạn nhiễu tâm như lo âu, đau cơ thể… hoặc những rối loạn liên quan đến quan hệ, đặc biệt là quan hệ mẹ con.

Vai trò của người thân trong nhà trong việc xuất hiện nói lắp cũng rất rõ rệt. Việc đòi hỏi quá đáng khi trẻ bắt đầu tập nói, sự lo lắng và những can thiệp không đúng lúc trước những biểu hiện đầu tiên của chứng nói lắp có thể khiến tình trạng nói lắp nặng thêm. Bên cạnh đó, tiền sử gia đình có người nói nhanh, nói lắp cũng là nguyên nhân quan trọng, chủ yếu là do sự bắt chước phát âm, đặc biệt là do ảnh hưởng của người bà và người mẹ.

Việc chậm phát triển ngôn ngữ cũng có thể dẫn tới tình trạng nói lắp ở trẻ. Theo các nghiên cứu, việc chậm phát triển ngôn ngữ được tìm thấy ở 50% trẻ nói lắp từ 3-7 tuổi. 

Đòi hỏi tế nhị

Nói lắp ở trẻ thường để lại nhiều hậu quả về mặt tâm lý mà đa số chúng ta không nhận biết được. Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ nói lắp thường mang nhiều khó khăn về mặt cảm xúc và ứng xử, 1/3 số trẻ nói lắp thường không ổn định về mặt tâm lý, 1/3 thường là bị ức chế. Hung tính thường thấy ở trẻ lớn và có thể có thêm những nét ám ảnh hoặc ám ảnh sợ. Bên cạnh, có thể gặp những cảm xúc chưa ổn định và khó khăn ở trẻ nói lắp.

Tiến triển của nói lắp khác nhau và rất khó đoán trước. Một số trường hợp nói lắp mất đi nhanh (nhất là trước 5 tuổi). Những ca nói lắp khác tồn tại dai dẳng không làm đứa trẻ khó chịu hoặc mất đi sau tuổi thanh niên. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp nói lắp gây khó chịu ngày càng tăng và làm thay đổi dần lối ứng xử của trẻ. 

Chính vì vậy, việc điều trị nói lắp rất khó khăn và đòi hỏi sự tế nhị trong mỗi trường hợp. Hiện nay, giải quyết tình trạng này thường được gợi ý bằng các liệu pháp tâm lý của các nhà tâm lý lâm sàng và chuyên viên chỉnh âm. Có thể triển khai các liệu pháp chỉnh âm, thư giãn, tâm kịch, liệu pháp ứng xử… Thậm chí có thể dùng thuốc để hỗ trợ quá trình trị liệu.

(VNDOC 's Blog - Theo TT)

My World Visitor Profile Map
Tags: ,

Comments[ 0 ]


Đăng nhận xét