Mắt đỏ

Mắt đỏ là chỉ phần lòng trắng mắt một hoặc cả hai bên đỏ, thường kèm theo cảm giác nặng mí mắt, ngứa mắt, mắt có nhiều dử (ghèn), người bệnh sợ ánh sáng, xem mạch thấy phù sác (mạch nổi và nhanh trên 70 lần/phút). Bác sĩ thường chẩn đoán là viêm màng tiếp hợp cấp (Conjoutivit aigue). Nguyên nhân do siêu vi trùng, lây lan do tiếp xúc, dùng chung khăn mặt, chậu rửa mặt,…

Theo đông y, nguyên nhân do phong nhiệt. Phong tác động vào mắt gây chảy nước mắt, ngứa mắt; nhiệt tác động nên mắt đỏ và sợ ánh sáng. Mắt là cửa ngõ của can và có thể nói là can nhiệt.
Khi mới bị có thể dùng bài thuốc sau:
Lá dâu:        12g                 Cúc hoa:          8g
Bạc hà:        8g                 Phòng phong: 12g
Thuyền thoái: 10g             Xích thược:        12g
Hoàng cầm:    12g             Cam thảo:         6g
Sắc uống
Nếu mắt đỏ đau, ngứa là nhiệt độc nặng, có thể dùng bài thuốc sau:
Kim ngân: 16g                 Liên kiều:      10g
Bạc hà:        8g                 Xích thược:   16g
Chi tử:      10g                 Hoàng cầm:   12g
Trúc diệp: 12g                 Bồ công anh: 30g
Sắc uống.
Kết hợp thuốc xông rửa mắt:
Đương qui:  8g                 Mang tiêu:10g
Minh phàn:  6g                 Cúc hoa:     8g
Đại hoàng: 16g
Đun nước xông vào mắt. Nước nguội có thể đun lại, xông xong dùng để rửa mặt.
Nếu người bệnh thêm chứng đái vàng ít, mi mắt ngứa nhiều, có thể dùng bài:
Trần bì:           12g                 Lạc hạc thảo: 12g
Phòng kỷ:       12g             Nhân trần:       12g
Phòng phong: 12g             Ý dĩ:           30g
Địa phu tử:     30g             Bạch chỉ:       12g
Liên kiều:       12g             Kim ngân:       16g
Chi tử:              8g                 Ngư tinh thảo:12g
Khổ sâm:        12g
Sắc uống.
Nếu người bệnh cảm giác ù tai, miệng đắng, táo bón, đau đầu chóng mặt; đông y cho là do can hỏa bốc lên. Có thể dùng bài:
Tang diệp:     12g                 Cúc hoa:          8g
Kim ngân:     16g                 Sài hồ:              12g
Bạch thược:   12g             Thảo quyết minh:   20g
Phòng phong:12g             Sinh địa hoàng:     12g
Địa cốt bì:      10g             Sơn tra:         12g
Câu đằng:      10g             Hậu phác:      12g
Sắc uống.
Đau mắt đỏ kéo dài, cảm giác hồi hộp, môi mặt nhợt, lưỡi nhợt (thiếu máu), mạch tế sác. Dùng bài:
Sinh địa: 12g               Mộc tặc: 10g
Đương qui:     12g             Mật mông hoa:   10g
Xích thược: 12g             Thanh tương tử: 10g
Xuyên khung: 10g             Bạch tật lê:  10g
Sắc uống.
Nếu mắt đỏ lâu không khỏi, thêm ngực bụng đầy tức, rạo rực buồn nôn, đầu căng choáng váng. Đó là có ứ đàm, can uất. Có thể dùng bài:
Hải tảo:      8g                 Hạ khô thảo:    12g
Côn bố:      8g                 Hải kim sa:      10g
Hoạt thạch: 12g                 Huyết dư thán: 10g
Ngẫu tiết:    10g                 Quế chi:           10g
Kê nội kim: 12g                 Thiên ma:        12g
Sắc uống.
Tóm lại, mắt đỏ hay gặp vào mùa đông xuân hay mùa hè. Bệnh dễ lây lan theo đường tiếp xúc. Cần tránh gió bụi và tránh nóng, hơi cay xộc lên mắt. Bệnh có thể chữa bằng tân dược hoặc đông dược, cũng có thể phối hợp đông dược với tân dược để giảm liều thuốc của cả hai thứ, càng hạn chế tác dụng ngoại ý.

GS.TS. Dương Trọng Hiếu (http://bantinsuckhoe.com)