Đau khổ vì miếng ăn

25 thg 3, 2008

Nhiều khi sinh bệnh chỉ vì thực khách không biết vì lý do nào đó bỗng dị ứng với thực phẩm! Vì con số nạn nhân tăng vọt nên nhiều thầy thuốc đã xếp tình trạng bệnh lý này vào nhóm "bệnh thời đại". 

Không đáng lo sao được khi theo thống kê ở châu Âu có đến 2% người dân đang nay đau mai ốm vì không dung nạp loại thực phẩm nào đó. Mới nghe con số 1-2% cứ tưởng không đáng kể. Lầm to! Nếu tỉ lệ mắc bệnh ở xứ mình cũng tròm trèm như thế thì đâu phải vài chục ngàn mà cả triệu người đang dị ứng với thực phẩm! 

Tưởng dễ mà khó

Dị ứng thực phẩm không phải lúc nào cũng đen trắng rõ ràng theo kiểu vừa nuốt vào thì nổi mẩn, ngứa ngáy muốn phát điên, hay da niêm viêm tấy lở loét, hay rối loạn tiêu hóa để nạn nhân có thể nghi ngờ đầu vào của căn bệnh. Trong nhiều trường hợp, nhất là khi hiện tượng dị ứng tái phát nhiều lần, gia chủ có thể ngộp thở vì hen suyễn, nhức đầu lăn lộn vì mạch máu co thắt thái quá mà không ngờ là do thức ăn. 

Phức tạp hơn nhiều khi triệu chứng không liên quan đến đường tiêu hóa, cũng không biểu lộ ngoài da mà mơ hồ hơn nhiều, chẳng hạn dưới dạng mất ngủ hoặc hồi hộp, tức ngực với huyết áp dao động khiến thầy thuốc không nghĩ đến nguyên nhân dị ứng mà cắm cúi tìm bệnh nào khác trầm trọng hơn. Khỏi nói thêm cũng biết hiệu quả điều trị ra sao khi bệnh nhân bị ép uống thuốc tim hay thuốc giảm đau thay vì thuốc chống dị ứng.

Đừng ngứa đâu gãi đó

Nào ai muốn sinh bệnh vì miếng ăn. Nhưng nếu tưởng chỉ có thế thì lầm. Dị ứng với thực phẩm không chỉ là chuyện thèm ăn mà không thể ăn, mà không dám ăn! Đi xa hơn nữa, căn bệnh này nếu không được điều trị đến nơi đến chốn, càng nhanh càng tốt, sớm muộn cũng là nguyên nhân dẫn đến phản ứng sai lệch của hệ miễn nhiễm, hoặc cường điệu với nhiều hậu quả khó lường, hoặc ù lì chịu chết. 

Kiểu nào cũng thế, tình trạng mẫn cảm hay thiểu năng của hệ miễn nhiễm đều là đòn bẩy cho đủ loại bệnh chứng, từ cảm cúm, viêm xoang thông thường bước qua thấp khớp, hen suyễn thậm chí cho đến ung thư!

Phát hiện và điều trị dị ứng thực phẩm ngay từ trong trứng nước chính là biện pháp mang ý nghĩa dự phòng nhiều bệnh chứng khác nghiêm trọng hơn xa tình trạng dị ứng ban đầu. Nếu dạy con từ thuở còn thơ thì chữa dị ứng thực phẩm cũng thế, cần trị bệnh ngay khi vừa mới... ngứa, cho dù thường khi có thể áp dụng bài thuốc kinh nghiệm dân gian. 

Đó là ngày gãi ba lần sau mỗi bữa ăn!

Hơn thế nữa, nếu tưởng chỉ thức ăn thuộc loại "độc" như tôm cá, mắm muối mới gây dị ứng thì hố nặng. Danh sách các món gây dị ứng càng lúc càng dài, càng lúc càng được che giấu khéo léo với bàn tay tiếp hơi của công nghệ thực phẩm. Nhiều người không ngờ là sữa, bột mì, trứng, đậu phộng, đậu nành, trái cây sấy khô, khoai lang, thịt xông khói, men bia, sôcôla, thậm chí mật ong nếu ong thợ hút phải nhụy hoa bị phun hóa chất... đều là chất dễ gây dị ứng. 

Chưa xong, thêm vào đó là thành phần phụ gia và phẩm màu, đặc biệt là E 102, E 110 và E 123. Khổ cho người tiêu dùng ở chỗ liệu có mấy người để ý đến mã số của chất phụ gia khi đi chợ! Khó hơn nữa là làm gì có nhà sản xuất nào dại dột đề cập khe hở của sản phẩm. 

Tưởng khó mà dễ

Nhưng nói thế không có nghĩa là phải vội vã kiêng hết. Sợ quá cũng chẳng ích gì. Có bệnh đằng nào cũng có thuốc. Đúng thuốc đáng tiền hay không là chuyện hạ hồi phân giải. Hơn nữa, có muốn tránh cũng không được vì chất sinh dị ứng trong thực phẩm biến hóa khôn lường. 

Cách tốt nhất là tìm cách tầm soát tình trạng dị ứng thực phẩm nếu phát hiện triệu chứng nghi ngờ càng sớm càng tốt. May cho người tiêu dùng là biện pháp chẩn đoán đặc hiệu bằng cách xét nghiệm máu hay thử phản ứng ngoài da đều không quá phức tạp. 

Thêm vào đó, thay vì hấp tấp uống thuốc chống dị ứng, vì dù sao đó chỉ là biện pháp chữa cháy cầm canh, giải pháp tương đối đơn giản và ít tốn kém cho người bị dị ứng là ngưng ngay món ăn có vẻ nghi ngờ. Nếu đúng "thủ phạm" thì bệnh thuyên giảm thấy rõ trong thời gian rất ngắn. Gia chủ từ đó nên ghi loại thực phẩm không hợp vào "sổ đen" để tìm cách tránh xa mỗi khi phải đối diện với kẻ ngoại thù trên bàn ăn.

Bên cạnh đó, không đến độ nhiêu khê trăm bề để giải quyết tình trạng dị ứng thực phẩm nếu đừng quên vài điểm quan trọng:

- Không quá khó để thay thế thực phẩm gây dị ứng bằng món ăn khác. Thí dụ thay sữa ở người có cơ tạng không dung nạp sữa bằng sữa chua. 

- Dị ứng thực phẩm có thể là nguyên nhân hay hậu quả trong nhiều bệnh chứng. Có qua có lại mới toại lòng nhau dù là bệnh nhân phải trả tiền. Người bệnh vì thế nhớ quan sát phản ứng của cơ thể liên quan đến chuyện ăn uống để mách nước cho... thầy thuốc! 

- Ngoại trừ trường hợp cơ địa bẩm sinh, dị ứng thực phẩm thường khi chỉ là phản ứng biểu lộ của trục trặc nào đó nằm sâu hơn lớp da, nằm ngoài trục tiêu hóa. Thuốc trị dị ứng vì thế không là giải pháp duy nhất. Trái lại, hiệu năng của liệu pháp rõ ràng được cải thiện nếu thầy thuốc đừng quên vai trò giải độc của lá gan, trái thận, khung ruột... và thậm chí yếu tố tâm lý trong nhiều trường hợp người bệnh bất ngờ không dung nạp món ăn trước đó chưa hề gây dị ứng.

(VNDOC 's Blog - Theo TT)