Dấu hiệu cảnh báo đột quỵ

Đột quị xảy ra khi một động mạch cung cấp ôxy và chất dinh dưỡng cho một vùng não bị vỡ hoặc tắc đột ngột bởi cục máu đông. Hậu quả của hiện tượng này là phần não được cấp máu bởi động mạch rơi vào tình trạng thiếu ôxy và tế bào não sẽ chết chỉ sau vài phút. Bệnh nhân có thể bị liệt, hôn mê thậm chí tử vong tuỳ thuộc vào diện não bị ảnh hưởng và mức độ trầm trọng của tổn thương. Đó là lý do tại sao việc nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và xử trí ngay là rất quan trọng.

Trong thập kỷ qua, có rất nhiều thành tựu quan trọng về phòng và điều trị đột quị. Một ví dụ là sự xuất hiện của các thuốc tiêu sợi huyết trong điều trị các trường hợp nhồi máu não. Th uốc này nếu được sử dụng sớm trong vòng 3 giờ đầu thì có thể làm giảm mức độ ảnh hưởng của đột quị do làm giảm diện não bị tổn thương. Tuy nhiên, chi phí điều trị bằng các thuốc này vẫn còn khá cao so với khả năng tài chính của phần lớn các bệnh nhân ở nước ta và thuốc cần được các bác sỹ chuyên khoa chỉ định sau khi đã đánh giá đầy đủ tình trạng của người bệnh. Đột quị là một cấp cứu y học, bạn cần biết cách phát hiện đột quị và các dấu hiệu cảnh báo. Cũng giống như trong nhồi máu cơ tim, càng trì hoãn thì vùng não tổn thương càng lớn. Do đó, nếu bạn phát hiện thấy các dấu hiệu cảnh báo đột quị, hãy hành động ngay.

Những dấu hiệu cảnh báo đột quỵ

* Đột ngột xuất hiện tê hoặc yếu nửa người (một bên tay chân).
* Ngất hoặc nặng hơn là hôn mê.
* Mất khả năng nói (thất ngôn) hoặc rối loạn khả năng nói hay hiểu lời nói.
* Đột ngột có những rối loạn thị giác ở 1 hay 2 mắt: nhìn đôi, lác,…
* Đột ngột mất khả năng thăng bằng và phối hợp động tác.
* Đột ngột đau đầu dữ dội, nôn không rõ nguyên nhân.
Các dấu hiệu trên có thể chỉ thoáng qua, kéo dài trong vài phút rồi người bệnh lại trở lại bình thường. Hiện tượng đó được gọi là cơn thiếu máu não thoảng qua. Th iếu máu não thoảng qua là những dấu hiệu báo trước cực kỳ quan trọng của đột quị và người bệnh cần được nhập viện ngay. Đừng sai lầm bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo này, hậu quả có thể sẽ rất nặng nề.

Bạn nên làm gì nếu đột quỵ xảy ra?

Bạn cần hành động ngay. Nếu đột quị hay cơn thiếu máu não thoảng qua xảy ra, hãy ghi nhớ những điều quan trọng sau:
Không phải tất cả các dấu hiệu cảnh báo trên đều cùng lúc xảy ra trong cơn đột quị. Đừng bỏ qua bất cứ một dấu hiệu cảnh báo nào có khả năng do đột quỵ, thậm chí cả khi chúng đã biến mất. Kiểm tra thời gian, triệu chứng đầu tiên bắt đầu từ khi nào?
Nếu bạn hoặc một người nào đó xuất hiện một hay nhiều triệu chứng của đột quị, đừng chần chừ gì nữa, hãy lập tức gọi cho đội cấp cứu để được vận chuyển ngay đến bệnh viện. Nếu bạn không gọi được đội cấp cứu, hãy nhờ một ai đó đưa bạn đến phòng cấp cứu gần nhất.
Tại phòng cấp cứu, bác sĩ sẽ tiến hành các xét nghiệm và thăm dò để khẳng định xem liệu đó có phải là cơn thiếu máu não thoảng qua, đột quị hay nguyên nhân nào khác. Ngay cả khi đã chắc chắn rằng người bệnh bị đột quỵ, các bác sỹ cũng cần làm thêm các thăm dò hình ảnh như chụp CT scanner sọ não, chụp cộng hưởng từ để kết luận người bệnh bị nhồi máu não hay xuất huyết não bởi chiến lược điều trị trong hai tình huống này không giống nhau.

Hãy ghi nhớ bạn không được trì hoãn
Mỗi người đều biết cách phát hiện và xử trí trong các trường hợp có người bị nhồi máu cơ tim, ngừng tuần hoàn hay đột quị là mong muốn của chúng tôi. Nếu bạn bị rơi vào tình huống đó hoặc nếu chứng kiến một ai đó có các dấu hiệu kể trên, bạn cần biết người đó đang gặp nguy hiểm và bạn cần hành động thật nhanh.Bạn có thể giúp giảm mức độ trầm trọng và biến chứng của bệnh, thậm chí có thể cứu sống tính mạng bạn hay người bệnh nếu bạn biết cách xử trí kịp thời.

TS. Mạnh Hùng