Giải nhiệt khi thời tiết nắng nóng

23 thg 3, 2008

"Lục dâm" là 6 bất bình thường của trời đất có thể khiến người ta lâm bệnh. Trong "lục dâm" có nắng nóng - cũng là thời tiết đang diễn ra trong những ngày qua.

Nhiệt tà, thử tà đều gây bệnh

Theo quan niệm của Đông y, không khí nóng thì thuộc về nhiệt tà, trời quá nóng thuộc về thử tà. Theo lương y Trần Duy Linh (TP.HCM), cả nhiệt tà và thử tà đều gây hại cho sức khỏe con người, khiến cơ thể người ta nóng lên, gây ra các triệu chứng: nhức đầu, khô cổ, khát nước, ra nhiều mồ hôi làm mất tân dịch của cơ thể. Ngoài ra, trời nắng nóng còn làm cho đau mỏi cổ, gáy, tiểu vàng, tiểu gắt, có những người trời nóng quá thường bị chảy máu cam... Tất cả là do nhiệt tà bức huyết đi ra khỏi hệ thống của nó. Đông y quan niệm, thử tà (nắng nóng) thuộc "lục dâm" - là 6 bất bình thường của trời đất (gồm: phong tà, hàn tà, thử tà, thấp tà, táo tà và hỏa tà) đều có thể khiến người ta lâm bệnh từ nhẹ đến nặng.

Cách "chọi" lại nắng nóng

Theo lương y Trần Duy Linh, những lúc thời tiết thay đổi, đối với trời nắng nóng, ngoài việc nâng cao thể trạng, người ta còn dùng những món ăn, thức uống giúp cơ thể hạ nhiệt. Trong thời điểm nắng nóng này, nên sử dụng những món có tính chất thanh nhiệt như: dùng mía lau, rễ tranh, mã đề, huyết dụ nấu nước để uống cả ngày (có thể cho vào tủ lạnh để dùng trong ngày, vì trời nắng nóng dễ làm nước bị thiu) - đây là món nước "uống cho mát" được dân gian thường dùng nhất; hoặc lấy bột sắn dây sống khuấy nước uống để giải cảm nắng rất hay; dùng nước rau  má xay với đậu xanh đánh; sương sâm, sương sáo cũng là thức ăn làm mát cơ  thể, vì những loại này có chứa thạch cao (là chất có tác dụng thanh nhiệt rất hay), nhưng lúc bị cảm nắng thì dùng sương sáo sẽ có công dụng hay hơn, làm mát cơ thể hơn sương sâm. Lưu ý, nên dùng với đường phèn, không nên dùng kèm nước cốt dừa.

Về món ăn thích hợp cho mùa nắng nóng thường được dân gian dùng nhiều là canh lá hẹ nấu với đậu hũ trắng còn tươi - món này có tác dụng mát cho phổi, giải độc cho cơ thể, bổ dưỡng. Có thể nấu cùng thịt nạc hay tôm khô giã nát.

Một món khác có công dụng thanh nhiệt, giải độc rất hay trong lúc thời tiết nắng nóng là canh bún rau đắng đất (loại rau này có lá nhỏ, hình dạng khác với rau đắng thường thấy, mọc hoang nhiều ở những vùng quê). Dùng rau đắng đất (50 gr) lấy phần lá rửa sạch rồi cho vào trong tô, thịt nạc (hoặc tôm khô giã nát) nấu với nước độ 15 phút, nêm nếm vừa dùng, rồi cho bún vào, khi sôi lên lại thì cho vào tô đựng rau đắng đất, đậy lại vài phút là dùng được.

Khổ qua cũng là loại thực phẩm giải nhiệt rất hay - có thể dùng khổ qua sống, hay nấu canh với thịt thường dùng. Hoặc dùng tép tươi giã nát lấy nước đem nấu với rau mồng tơi; dùng thân cây và bông artiso nấu canh; theo Đông y, nước ép dưa hấu tươi cũng là loại nước có tác dụng giải cảm nắng...

Ngoài ra, có thể phối hợp các vị thuốc gồm: 20 gr nhân trần Bắc, 20 gr hạ khô thảo, 10 gr cúc hoa, 10 gr sinh địa, 5 gr cam thảo và nửa trái la hán quả, đem nấu với 1 lít nước, nấu nước này uống trong ngày, có công dụng thanh nhiệt, tiêu độc, sáng mắt.

Những thức ăn cần hạn chế dùng lúc thời tiết nóng

Cà pháo muối chua; dưa cải muối chua; kim chi, dưa món; hạn chế các món chiên, xào, nhiều dầu mỡ; tránh dùng nhiều gia vị cay nóng (ớt, tiêu, tỏi...) trong chế biến thức ăn; hạn chế những món nướng (vì những món nướng thường được ướp nhiều gia vị)... Đang bị cảm nắng nếu dùng món khó tiêu sẽ làm bụng chướng khó chịu. Nên dùng thay bằng những món luộc, nấu canh, hay hầm nhừ; cách một hai ngày nên dùng món cháo nấu đậu xanh (cháo nấu loãng).
(VNDOC 's Blog - Theo TN)