Nguy cơ đột quỵ và cách phòng tránh

Đột quỵ là tình trạng đột ngột bị tổn thương não do căn nguyên mạch máu,còn gọi la tai biến mạch máu não.Thường đột quỵ là do tắc nghẽn một mạch máu trong sọ, gây chết một phần của não, hoặc do vỡ mạch máu trong sọ gây chết một phần của não,hoặc do vỡ mạch trong sọ.Người bệnh đang bình thường khỏe mạnh,đột nhiên bị liệt nửa người,hoặc đột ngột bị mất trí nhớ, hoặc mất khả năng nói và hiểu lời nói.Trường hợp nặng thì đột ngột bệnh nhân bị mê man bất tỉnh,có thể tử vong.Đột quỵ là nguyên nhân tử vong thứ ba sau bệnh nhồi máu cơ tim và ung thư,nhưng là nguyên nhân gây tàn phế hàng đầu trong các loại bệnh.Do vậy, cần đề phòng đột quỵ khi còn đang cảm thấy trong người vẫn khỏe mạnh.Vậy trên một người đang có bề ngoài bình thường,làm sao biết được nguy cơ đột quỵ trong tương lai.Các chuyên gia về đột quỵ nêu lên những yếu tố nguy cơ sau đây:Tăng huyết áp, bệnh mạch vành,rung nhĩ,bệnh tiểu đường, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá và hẹp eo động mạch cạnh.

1-Tăng huyết áp:
Có hai số huyết áp là huyết áp tâm thu (lúc tim co bóp và mạch nẩy)hay còn goi là huyết áp tối đa và huyết áp tâm trương(lúc tim giãn ra và mạch chìm xuống) hay còn gọi là huyết áp tối thiểu.Nếu huyết áp tối đa và huyết áp tối thiểu >140/90mmHg thì gọi là bị tăng huyết áp.Mức độ nguy cơ gây đột quỵ:mức độ cao.Do vậy, với người trên 40 tuổi,mỗi lần đi khám sức khỏe tổng quát nên yêu cầu được đo huyết áp và nếu không có tăng huyết áp thì hàng năm cũng nên đo lại ít nhất 1 lần.Nếu có tăng huyết áp thì dự phòng đột quỵ bằng cách uống thuốc hạ huyết áp theo hướng dẫn của bác sỹ,nên có máy đo huyết áp trong nhà để tự kiểm tra thường xuyên.Nhiều người Việt Nam, nhất là vùng nông thôn,có thói quen rất nguy hiểm là chỉ uống thuốc khi thấy cảm giác khó chịu,nếu trong người cảm thấy khỏe mạnh là bỏ thuốc không uống nữa.Nên nhớ:Bênh tăng huyết áp là bệnh suốt đời phải uống thuốc hàng ngày.Có nhiều người huyết áp rất cao nhưng trong người cảm thấy bình thường.Cơn đột quỵ xẩy ra giống sét đánh giữa trời quang mây tạnh,là do mình chủ quan,không theo dõi và dự phòng trước.Nghiên cứu trên Thế giới cho thấy: Nếu giảm huyết áp tối thiểu xuống 5-6mmHg là giảm nguy cơ đột quỵ được 40%.

2- Bệnh mạch vành:
Mạch vành là mạch máu nuôi tim,khi bị bệnh mạch vành có thể thấy đau ngực,ngợp thở khi gắng sức hay leo thang gác.Nặng nhất là nhồi máu cơ tim do mạch vành bị tắc.Trong vòng một tháng sau khi bị nhồi máu cơ tim, nguy cơ đột quỵ là trên 30%.Sau đó là nguy cơ 1-2% trong vòng 1 năm.Sau khi bị nhồi máu cơ tim nên dùng Aspirin đều đặn,vừa dự phòng được nhồi máu cơ tim,vừa dự phòng được đột quỵ. Nếu dùng Aspirin đều đặn, nguy cơ đột quỵ trong 1 năm giảm xuống 0,5%.

3- Rung nhĩ:
Cũng gây nguy cơ đột quỵ ở mức độ trung bình,vì rung nhĩ tạo điều kiện hình thành cục máu đông trong buồng tim,cục máu này vỡ ra mảnh nhỏ phóng lên não gây tắc mạch não.Nếu người già trên 75 tuổi nên dùng thuốc chống đông theo chỉ định của bác sỹ tim mạch.Nếu dưới tuổi đó thì nên dùng Aspirin đều đặn để dự phòng đột quỵ.

4- Tiểu đường:
Nguy cơ đột quỵ ở mức độ thấp, nhưng tiểu đường cùng có với tăng huyết áp thì tăng nguy cơ đột quỵ.Điều trị tiểu đường làm giảm nguy cơ đột quỵ.Để phát hiện sớm bệnh tiểu đường,mỗi năm nên kiểm tra đường máu 1 lần,nhất là những người trên 40 tuổi.Nếu có bệnh tiểu đường thì khám và điều tri theo bác sỹ chuyên khoa nội tiết hoặc nội tổng quát.

5- Hep động mạch cảnh:
Cũng là nguy cơ gây đột quỵ,các chuyên gia khuyên mổ chữa hẹp động mạch cảnh, nếu hẹp trên 60%, dù hẹp đó chưa gây tác hại trước mắt.

6- Tăng mỡ máu:
Mỡ máu gồm nhiều chất, phải xét nghiệm máu rồi so kết quả với chuẩn của người bình thường thì mới kết luận có bị mỡ máu cao hay không.Nguy cơ bị đột quỵ sẽ tăng cao nếu tăng mỡ máu cùng lúc với bệnh mạch vành.Các chuyên gia tim mạch khuyên là nếu đã từng bị nhồi máu cơ tim mà cholesterol máu không cao lắm, dưới mức 240mg% thì nên dùng pravastatin để điều trị.

7- Hút thuốc lá:
Gây tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ.Hãy ngừng thuốc lá càng sớm càng tốt.Sau khi ngừng thuốc lá trong vòng 2-5 năm,nguy cơ bị đột quỵ sẽ giảm xuống tương đương như người chưa từng hút thuốc lá bao giờ.

8- Uống bia rượu:
Có hai kiểu ống rượu bia:Uống lượng nhỏ đều đặn hàng ngày và nốc rượu bia kiểu 100%.Hai kiểu uống có tác dụng lên nguy cơ đột quỵ ngược nhau.Uống đều đặn mỗi ngày một lượng nhỏ sẽ có tác dụng tốt trên cholesterol,lên tiểu cầu và lên fibrinogen,là những yếu tố liên quan tới nguy cơ đột quỵ.Do vậy, ống rượu với liều lượng nhỏ và đều đặn hàng ngày làm giảm nguy cơ bị đột quỵ.Nhưng ngược lại, nếu uống rượu bia với liều lượng nhiều,sẽ có tác dụng rất xấu,uống càng nhiều càng có nguy cơ đột quỵ cao.Các bác sỹ khuyên những người vốn không ưa rượu thì đừng tập thói quen uống rượu,còn những người đang uống rượu lượng nhỏ hàng ngày thì có thể cứ tiếp tục uống,miễn là không có vấn đề khác.Ví dụ, nếu có bệnh gan, thận mạn tính thì phải bỏ uống, không thể mượn cớ uống rượu bia để phòng ngừa đột quỵ.
9- Tâp thể dục: Nên tập thể dục ở mức độ trung bình,ví dụ đi bộ.Nên đi bộ nhanh trong 30 phút, mỗi ngày 1 lần và ít nhất 3 lần mỗi tuần.
10- Ăn mặn và ăn nhiều mỡ: Cũng làm tăng nguy cơ đột quỵ,cần giảm lượng mắm muối trong thức ăn,tránh ăn mỡ heo, mỡ bò,nên ăn nhiều rau và trái cây.

Tóm lại, để tránh bị đột quỵ trong tương lai, cần có cuộc sống hoạt động không trì trệ,ăn uống đúng cách, không uống nhiều rượu, không hút thuốc lá.Với những người trên 40 tuổi nên định kỳ kiểm tra huyết áp, kiểm tra đường máu,mỡ máu ít nhất mỗi năm một lần, tốt nhất là mỗi 6 tháng một lần.Nếu kiểm tra định kỳ phát hiện có vấn đề, thì cần dùng thuốc nghiêm chỉnh theo chỉ định của bác sỹ chuyên khoa.