Khó tiêu thành khó tính!

2 thg 4, 2008

Bà Nguyễn Thị B., 47 tuổi, ở Bình Chánh, TP.HCM, than bà thường xuyên đau vùng trên rốn, không đau thì ăn xong cũng có cảm giác "lình bình", có lúc lại buồn nôn. 

Bà đi soi bao tử, soi chán rồi chụp và đều không thấy tổn thương gì, lấy dịch vị tìm vi khuẩn cũng không thấy. Ông chồng đưa đi, đưa về nhiều lần tức khí còn bảo: "Bà không bệnh mà tôi phát bệnh vì cứ như xe ôm đứng hết cổng bệnh viện này đến bệnh viện khác. Mấy bà già rồi sinh bệnh giả đò để hành chồng hay muốn làm cái rốn của vũ trụ”.

Ông Trần Mạnh Th., 39 tuổi, không nhậu nhẹt, rượu bia gì nhưng cứ ăn xong là có cảm giác nóng rát sau xương ức, ói ra một ít nước chua. Ông đi hết "thầy" này đến "thầy" khác, cũng soi, cũng chụp, thuốc uống lúc đỡ lúc không. Cuối cùng ông bảo: "Tôi bỏ thí cái mạng mình cho rồi, ở nhà cũng mệt, gặp bác sĩ uống cả thùng thuốc cũng mệt". 

Bệnh... kỳ cục

Từ lâu các bác sĩ chuyên ngành tiêu hóa đã phải chữa trị những người bệnh như thế bằng thuốc kháng acid, men tiêu hóa, giảm co thắt. Có người triệu chứng đau dai dẳng mà không giải thích được đành phải xếp vào "hội chứng đau ám ảnh" của bệnh tâm thần. Có lúc họ đau quằn quại như đợt viêm dạ dày cấp rồi chỉ cần vài viên thuốc giảm đau, chống co thắt mọi chuyện lại êm ru, nhẹ hều. Bệnh gì mà kỳ cục vậy?

Tất cả triệu chứng kể trên được xếp vào "hội chứng khó tiêu" không do tổn thương thực thể. Tiêu chuẩn chẩn đoán khó tiêu được các nhà khoa học đề xuất tại cuộc hội thảo ở Rome năm 1991 gồm: đau hay cảm giác lình xình ở vùng thượng vị tái đi tái lại ít nhất một tháng với các triệu chứng xuất hiện trên 25% thời gian mà không có bằng chứng tổn thương thực thể nào. 

Mọi chuyện vẫn còn rối rắm vì đau thượng vị là dấu hiệu của loét mà lại không có loét. Nóng rát sau xương ức lại rất giống viêm thực quản. Các dấu hiệu buồn nôn, lúc nào cũng có cảm giác no hoặc trướng bụng lại giống như rối loạn vận động dạ dày. Đôi khi người ta tìm thấy kẻ tội đồ là mật chảy xuống ruột nay lại chạy ngược vào dạ dày (gọi là hồi lưu mật) gây cảm giác rát, đầy khó chịu. Một số tác giả cho rằng có thể đây là triệu chứng nhiễm siêu vi trong dạ dày nhưng chưa có bằng chứng xác đáng. 

Những năm gần đây, với sự phát hiện vi khuẩn Helicobacter pylori, các tác giả đưa ra gợi ý việc đầu tiên là lấy dịch vị soi và tìm H.pylori trước, bởi chúng là thủ phạm núp trong niêm mạc dạ dày đục khoét và gây rối. Ở VN với mức độ nhiễm H.pylori hơn 70% thì việc soi, tìm và diệt trở thành ưu tiên số một trong điều trị chứng khó tiêu. Ai đó bị thiếu men tiêu hóa đường lactose thì chỉ cần uống sữa sẽ được thưởng thức cảm giác khó tiêu như thế nào. Có người đau rát, có người sình bụng và có người buồn nôn hoặc nôn sau khi uống món thực phẩm có năng lượng cao này.

Bệnh "chạy" lên đầu

Người đau bụng thường xuyên sẽ bị căng thẳng tâm lý, lúc nào cũng cảm thấy bất an, trở nên khó tính, hay cáu bẳn và nếu không được quan tâm đúng mức sẽ tủi thân, cảm thấy như bị bỏ rơi và dẫn đến trầm cảm. Thế là từ bao tử tiết dịch kém một chút, cứ giãn nhiều hơn co hay tăng tiết acid một chút làm bệnh "chạy" lên... trên đầu để rồi "thầy" nội khoa chữa một tí, ông chuyên khoa tâm thần chữa một tí. Cả nhà và bản thân bệnh nhân chẳng hiểu mình đang mắc bệnh gì. 

Thế thì bệnh có chữa được không? Có, nếu túm được thủ phạm là H.pylori. Còn không thì cứ đành cho thuốc chống co thắt, men tiêu hóa. Nếu bạn nào chẳng may bị thiếu men tiêu hóa đường lactose thì đành chia tay với món sữa, bằng không thì vừa uống vừa dùng men tiêu hóa đường lactose. Trong điều trị hội chứng khó tiêu chú ý đến yếu tố tâm lý, bởi bệnh có thể nặng hơn hay nhẹ đi nếu thầy thuốc quan tâm và có những lời động viên tích cực. Nếu bệnh nhân thuộc loại hình thần kinh yếu thì sau khi điều trị một thời gian không đỡ sẽ chuyển qua khám tâm thần.

(VNDOC 's Blog - Theo TT)